projekt Puszcza Słupska

Wstęp
W ramach rozwijania moich umiejętności obserwacyjnych odbyłem pięć wycieczek, wszystkie na terenie Puszczy Słupskiej. O wyborze tego obszaru zadecydowały dwa czynniki: łatwy dostęp komunikacją publiczną oraz fakt, że dotychczas przeprowadzono tam bardzo niewiele obserwacji (lub wręcz ich brak).
Trasę dostosowywałem do dostępnych stacji i przystanków, wybierając przy tym miejsca ciekawe pod względem przyrodniczym, takie jak torfowiska, jeziora, rzeki i źródła. Droga między tymi punktami prowadziła przez lasy gospodarcze, pola oraz tereny zabudowane.
https://www.inaturalist.org/observations?nelat=54.31750965140864&nelng=17.107609855192347&place_id=any&subview=map&swlat=54.14331848737689&swlng=16.810978995817347&user_id=bagli&verifiable=any

Opis terenu
Puszcza Słupska, poza dolinami rzecznymi, jest raczej płaska. Większość lasów to uprawy sosny zwyczajnej, a tylko w pobliżu zbiorników i cieków wodnych rośnie las mieszany, gdzie można spotkać inne gatunki drzew. Trasy, którymi się poruszałem, wiodły głównie wzdłuż rzek Wieprzy i Pokrzywnej. Odwiedziłem również Jezioro Łętowskie, Przyjezierze Duże oraz kilka sztucznych zbiorników wodnych – dawne stawy hodowlane, jeziora zaporowe i zalewy.

Bioróżnorodność
Skupiałem się głównie na roślinach i grzybach, choć starałem się również dokumentować inne gatunki, gdy tylko miałem okazję. Wybierając obiekty obserwacji, kierowałem się zasadą, aby unikać powielania tych samych gatunków w ramach jednej wycieczki, ale jednocześnie dbałem o liczbę obserwacji. Takie podejście miało na celu uwzględnienie jak najszerszego spektrum gatunków, co może mieć znaczenie w szerszym kontekście (np. przy danych dotyczących całej Polski). Powtarzające się obserwacje tego samego gatunku mogą wskazywać na jego częstotliwość występowania.
Naturalnie, ograniczenia są „ludzkie” – nie jestem w stanie zapamiętać wszystkich sfotografowanych gatunków podczas wycieczki, więc niektóre zaczynają się powtarzać. Istnieją też gatunki, które bardziej przyciągają moją uwagę, podczas gdy inne łatwiej przeoczyć. Kolejnym ograniczeniem jest sama przyroda – w lasach składających się z sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris) i rokietu pospolitego (Pleurozium schreberi) nie jest łatwo znaleźć coś nowego.
W miejscach bardziej nietypowych, takich jak torfowiska, dokumentowałem większą liczbę gatunków, by uchwycić ich specyficzny charakter. Na każdym z torfowisk starałem się pokazać np. przedstawiciela rodzaju Sphagnum oraz inne typowe gatunki, takie jak bażyna czarna (Empetrum nigrum) czy żurawina błotna (Vaccinium oxycoccos). Fotografowałem również ogólne widoki miejsca, wybierając duże rośliny, które łatwo zidentyfikować z daleka.
Szczególnie interesujące były dla mnie następujące obserwacje:
• Fossombronia https://www.inaturalist.org/observations/230724477
• Riccardia latifrons https://www.inaturalist.org/observations/222008999
• Cladosporium exobasidii https://www.inaturalist.org/observations/240021437
• Gloeotrichia https://www.inaturalist.org/observations/232542254
Znalazłem również kilka nowych dla mnie gatunków z rodzin Pucciniaceae oraz Erysiphaceae.

Ochrona przyrody
Na odwiedzonych trasach natrafiłem tylko na jeden rezerwat przyrody – Torfowisko Potoczek. Natomiast w pobliżu rzeki Wieprzy znajduje się wiele użytków ekologicznych, które obejmują m.in. nadbrzeżne łąki https://www.inaturalist.org/observations/230808360 . Rejon między miejscowością Darnowo, elektrownią wodną w Ciecholubie a Wieprzą jest objęty zakazem wstępu jako ostoja zwierzyny https://www.inaturalist.org/observations/239159075 .
Ciekawym pomysłem na ochronę przyrody są, według mnie, zalewy https://www.inaturalist.org/observations/233983111 https://www.inaturalist.org/observations/240517682 https://www.inaturalist.org/observations/240540485 . Dwa z tych zalewów powstały w latach 90. XX wieku, co można wyczytać z informacji umieszczonych na miejscu. Podobną rolę pełnią stare stawy hodowlane, które po obniżeniu poziomu wody przekształciły się w podmokłe łąki z niewielkimi zbiornikami wody https://www.inaturalist.org/observations/234302565 https://www.inaturalist.org/observations/236485571 https://www.inaturalist.org/observations/236485588

Wpływ człowieka
Większość Puszczy Słupskiej to las produkcyjny, głównie zdominowany przez sosnę zwyczajną (obserwacja). Napotkałem również zagrodzone hodowle nasienne https://www.inaturalist.org/observations/232336302 https://www.inaturalist.org/observations/237520586
Rzeki Wieprza i Studnica są wykorzystywane do celów energetycznych – odwiedziłem cztery zapory oraz elektrownie wodne https://www.inaturalist.org/observations/234307697 . Ważne jest, że zapory są przystosowane do migracji ryb https://www.inaturalist.org/observations/240541733 .
Kontrowersje natomiast wzbudziły we mnie liczne stanowiska obserwacyjne (tzw. ambony). Ich użytkowanie do polowań wydaje się wzbudzać niepokój także u innych https://www.inaturalist.org/observations/240526737 . Takie stanowiska zaobserwowałem również wokół wspomnianej wcześniej ostoi zwierzyny (choć po cichu liczę, że są wykorzystywane tylko do obserwacji).
Lista gatunków introdukowanych:
https://www.inaturalist.org/observations?introduced&nelat=54.31576964072854&nelng=17.11973154353299&place_id=any&swlat=54.1347327070071&swlng=16.8073078374783&user_id=bagli&verifiable=any&view=species

Wnioski i refleksje
To była dla mnie bardzo interesująca przygoda, podczas której odkryłem nowy, spory kawałek świata. Przyznam, że bez iNaturalist prawdopodobnie nigdy nie odwiedziłbym tych miejsc. Mam nadzieję, że zebrane przeze mnie dane okażą się przydatne i choć w niewielkim stopniu przyczynią się do ochrony środowiska.
Na koniec kilka statystyk: na zbieranie obserwacji poświęciłem około 50 godzin w terenie (plus 40 godzin w podróży), pokonałem 120 km i zrobiłem 3761 zdjęć.
W planach mam kolejne takie projekty!
Chciałbym również podziękować wszystkim, którzy pomogli w identyfikacji moich obserwacji – Wasza pomoc dodaje mi motywacji do dalszych poszukiwań!